Kennis over financiële zaken onder jongeren schrikbarend laag 

 “Pas toen de deurwaarder door de deur schreeuwde dat ik de deur open moest doen omdat hij me alleen maar wilde helpen, deed ik open. Hij was de eerste in mijn leven die mij hulp aanbood”. De peer educator vertelt haar verhaal voor de klas en de leerlingen luisteren ademloos.  

In Nederland zijn alle jongeren volgens de wet financieel handelingsbekwaam met 18 jaar. Dit betekent dat zij vanaf dat moment bijvoorbeeld zelf hun eigen zorgverzekering moeten gaan betalen. Volgens deurwaarderskantoor Flanderijn zijn er op dit moment 45.000 jongeren met betalingsachterstanden in hun bestand. Sinds de Coronacrisis verdubbelen de cijfers jaarlijks.  Het onafhankelijke onderzoek van S. Telli toont aan dat 9 van de 10 kwetsbare jongeren de basiskennis niet hebben om de overgang naar 18 jaar in goede banen te leiden.  

Dat blijkt uit het onderzoek onder 1.602 jongeren van onderzoeker Sibel Telli naar de effectiviteit van het programma ‘Hoe word je rijk?’. Dit onderzoek is gedaan op 34 scholen. Het onderzoek is gedaan onder leerlingen van het praktijkonderwijs, internationale schakelklassen, speciaal onderwijs, vmbo en mbo.  

Daarnaast toont het onderzoek aan dat kwetsbare jongeren al na één uur les van ‘Hoe word je rijk?’ een significante groei in kennis over financiële zaken laten zien.  Belangrijk hierbij is dat zij op een begrijpelijke manier les krijgen en vooral over de juiste dingen les krijgen. Het onderzoek doet een voor- en nameting naar de onderwerpen waar jongeren schulden in maken. De onderwerpen van de lessen zijn zorgverzekering, studiefinanciering, mobiele telefonie en contracten, boetes, fraude en het incassotraject.  

Ook laat het onderzoek zien dat de leerlingen een zeer hoge actiebereidheid tonen om hun financiële zaken goed te regelen zodra zij 18 jaar worden. Met andere woorden: jongeren willen heel graag, maar het is te ingewikkeld. Als niemand het uitlegt komen ze in de schulden. 

De verantwoordelijkheid om jongeren te helpen in de overgang naar 18 jaar ligt formeel bij de ouders. Als zij hun kinderen echter niet goed financieel voorlichten, dan verschuift de verantwoordelijkheid naar het onderwijs, waar het niet in het curriculum zit.  

Telli trekt de volgende 5 conclusies uit het onderzoek: 

  1. Effectiviteit van het lesprogramma: kennisniveau en handelingsbegrip zijn significant gestegen (doe-vermogen). Dit toont aan dat het programma ‘Hoe word je rijk?’ succesvol is in het overbrengen van financiële kennis en het versterken van de praktische toepassing hiervan. Financiële educatie werkt. 
  1. Kwetsbare doelgroepen in internationale schakelklassen, speciaal onderwijs en praktijkonderwijs laten een sterke groei zien. Dit benadrukt het belang en de impact van het programma voor deze specifieke doelgroepen. 
  1. Lesonderwerpen: de grootste vooruitgang werd geboekt bij de meer ‘technische’ onderwerpen. Dit bevestigt dat het programma effectief is in het behandelen van complexe financiële concepten die essentieel zijn voor de financiële zelfredzaamheid van jongeren. 
  1. Hoge actiebereidheid bij aanvang: de toename in actiebereidheid was minder uitgesproken, maar wel significant. Dit kan deels worden verklaard door een plafondeffect, aangezien de leerlingen in de voormeting al een hoge mate van actiebereidheid vertoonden (in de voormeting al 78%). 
  1. Jongere leerlingen tussen de 12 en 14 jaar laten een enorme verbetering zien na slechts één les. Zij boekten meer vooruitgang in kennisniveau dan oudere leerlingen (15 jaar en ouder), wat te verklaren is door hun lagere startniveau. Dit onderstreept de noodzaak om al op jonge leeftijd te starten met financiële educatie. 

Een wake-up call voor Nederland 

De resultaten laten zien hoe belangrijk financiële educatie is en hoe effectief het kan zijn, zeker voor jongeren die nog weinig kennis hebben over het regelen van geldzaken. Hoewel de lessen aantonen dat schulden maken te voorkomen is, vraagt het te kort aan kennis om een structurele aanpak. Jongeren hebben educatie en begeleiding nodig om fouten te voorkomen en een zelfverzekerde start te maken in hun financiële onafhankelijkheid. 

Jongeren willen het zo graag goed doen! 

Jongeren zijn ontzettend gemotiveerd om de financiële overgang naar 18 jaar in goede banen te leiden en alles op tijd te regelen! De actiebereidheid om de financiën goed te regelen was in de voormeting al 78% en steeg na de les naar 85%. 

Een ander opvallend resultaat is dat Money Start al 13 jaar de ‘Hoe word je rijk?’ lessen evalueert. Maar liefst 26.000 jongeren gaven in de afgelopen jaren een gemiddeld cijfer van een 9 voor het belang van deze lessen. Jongeren vinden het belangrijk om hierover les te krijgen. 

Contactpersoon is Loes van Geffen 06-42619491